پایان نامه بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و سرمایه فکری کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر

پایان نامه بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و سرمایه فکری کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر

فرمت فایل دانلودی: .zip
فرمت فایل اصلی: docx
تعداد صفحات: 100
حجم فایل: 1600 کیلوبایت

پایان نامه در مورد بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و سرمایه فکری کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی به همراه پرسشنامه اجرایی و پاورپوینت ارائه مطلب 53 اسلایدی

فهرست مطالب:
فصل اول: کلیات تحقیق
چکیده 
1-1مقدمه 11
1-2- بیان مسئله  12
1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش  14
1-4- مدل مفهومی تحقیق  16
1-5- اهداف پژوهش  16
1-6- فرضیه های پژوهش  17
1-7- قلمرو پژوهش  17
1-8- تعریف اصطلاحات و مفاهیم  18
1-9- محدودیت های پژوهش 19
فصل دوم ادبیات و پیشینه تحقیق
2-1-مقدمه 22
2-2- سرمایه در مفهوم کلاسیک و جدید 22
2-3- تعاریف ارائه شده از سرمایه اجتماعی 23
2-4- سرمایه اجتماعی از دیدگاه پیربوردیو 24
2-5- سرمایه اجتماعی از دیدگاه جیمز کلمن 25
2-6- سرمایه اجتماعی از دیدگاه رابرت پاتنام 26
2-7- سرمایه اجتماعی از دیدگاه نان لبن 28
2-8- سرمایه اجتماعی از دیدگاه فرانسیس فوکویوما 29
2-9- تعاریف دیگر از سرمایه اجتماعی 31
2-10- تبارشناسی و زمینه تاریخی سرمایه اجتماعی 31
2-11- بررسی نظریه های پیرامون سرمایه اجتماعی 34
2-12- عوامل ساخت سرمایه اجتماعی 34
2-13- تئوری های سرمایه اجتماعی 36
2-14- نشانه های ضعف سرمایه اجتماعی در سازمان 37
2-15- مدل هایی برای سنجش سرمایه اجتماعی 38
2-16- مزایای سرمایه اجتماعی 39
2-17- خطرات ناشی از بکارگیری سرمایه اجتماعی 40
2-18- معرفی مدل های مختلف سرمایه اجتماعی 41
2-19- انتخاب مدل مورد استفاده و دلیل انتخاب 45
2-20- ابعاد سرمایه اجتماعی بر اساس مدل ناهاپیت و گوشال 45
2-21- اهمیت سرمایه اجتماعی در بحث های سازمان و مدیریت 48
2-22- تعاریف ارائه شده از سرمایه فکری 48
2-23- انتخاب مدل سرمایه فکری تحقیق 50
2-24- انواع مشتری 51
2-25- انتخاب مدل مورد استفاده و دلیل انتخاب 51
2-26- مدل های ارائه شده برای اندازه گیری و گزارش دهی سرمایه فکری 51
2-27- چهارچوب مفهومی پژوهش 53
2-28- پیشینه داخلی و خارجی   54
2-29- جمع بندی و نتیجه گیری 56
فصل سوم: روش‌شناسی تحقیق
3-1-مقدمه 59
3-2- روش تحقیق  59
3-3- جامعه آماری نمونه و روش نمونه گیری  59
3-4- روش و ابزار گردآوری داده ها  59
3-5- روایی و پایایی پرسشنامه 61
3-7- روش تجزیه و تحلیل داده ها  61
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری
4-1-مقدمه 64
4-2- تجزیه و تحلیل توصیفی داده ها 65
4-3- توصیف متغیرهای پژوهش  69
4-3- بررسی سطح متغیر های تحقیق 70
4-4- تجزیه و تحلیل فرضیه های تحقیق  72
فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری
5-1- خلاصه پژوهش  78
5-2-یافته های پژوهش  78
5-3- بحث و نتیجه گیری  79
5-4- پیشنهادها  82
منابع 84
پیوست  90
چکیده انگلیسی 96

فصل اول
کلیات تحقیق

1-1- مقدمه
در جهان کنونی که دوره تحولات لجام گسیخته و به قول تافلر دوره جابجایی قدرت می باشد بحث مدیریت سرمایه فکری و دارایی های ناملموس سازمان ها بعد از موضوعات مهندسی مجدد ( دهه ، 80 ) و مدیریت کیفیت فراگیر (دهه، 90 ) به عنوان پدیده ای مهم، به صورت همه جانبه ای افق تحولات مدیریت را تحت تاثیر قرار داده است. در این میان جدیدترین پارادایمی که بحث فوق را در مدیریت سازمان ها تحت پوشش قرار می دهد، بحث مدیریت سرمایه فکری است. استوارت اعتقاد دارد، سرمایه فکری مجموعه ای از دانش، اطلاعات، داراییهای فکری ، تجربه، رقابت و یادگیری سازمانی است که می تواند برای ایجاد ثروت بکار گرفته شود. در واقع سرمایه فکری تمامی کارکنان، دانش سازمانی و تواناییهای آن را برای ایجاد ارزش افزوده دربر می گیرد و باعث منافع رقابتی مستمر می شود ( قلیچ لی و مشبکی ، 1390 ).
بنابراین سرمایه فکری در پی آن است که در سازمان ها، دارایی های فکری، دانش، تجربه و یادگیری سازمانی جهت نیل به توسعه همه جانبه بیشتر از پیش مورد توجه قرار گیرد. پس برخلاف تصورات رایج، که صرف وجود فناوری را متضمن توسعه می دانستند، دانش و به اشتراک گذاشتن آن در سازمان ها و سرمایه های انسانی تضمین کننده بهبود عملکرد و توسعه می باشد. مدیریت سرمایه فکری بیش از هر چیزی مدیریت پدیده های اجتماعی است. یکی از مفاهیم مهم و فرا رشته ای در بحث مدیریت پدیده های اجتماعی، مفهوم سرمایه اجتماعی است. پاتنام ، سرمایه اجتماعی را مجموعه ای از مفاهیمی مانند اعتماد، هنجارها و شبکه ها می داند که موجب ایجاد ارتباط و مشارکت بهینه اعضای یک اجتماع شده و در نهایت منافع متقابل آنان را تأمین خواهد کرد. از نظر وی اعتماد و ارتباط متقابل اعضا در شبکه، به عنوان منابعی هستند که در کنش های اعضای جامعه موجود است (پاتنام، 2002 ).
نظر به موارد مذکور و با عنایت به اینکه مهم ترین چالش مدیریت سرمایه فکری واداشتن افراد جهت به اشتراک گذاشتن آنچه که می دانند می باشد و این موضوع هم بیشتر دارای سابقه ای اجتماعی است، در این پژوهش سعی می شود، رابطه میان سرمایه اجتماعی و سرمایه فکری در میان کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر بررسی شود و نقش هر یک از مولفه های سرمایه اجتماعی را در ارتباط با سرمایه فکری تبیین کنیم.
1-2-بیان مسئله
به طور سنتی سه نوع سرمایه طبیعی، فیزیکی و سرمایه انسانی در کنار یکدیگر مبنایی برای توسعه و عملکرد اقتصادی فرض شده است. با وقوع انقلاب فناوری اطلاعات ، جامعه اطلاعاتی و شبکه ای و نیز پیشرفت سریع فناوری از دهه 1990 الگوی رشد اقتصادی تغییر اساسی کرده است.امروزه دانش به عنوان مهمترین سرمایه جایگزین سرمایه های مالی و فیزیکی شده است. محیط کسب و کارمبتنی بر دانش نیازمند رویکردی است که دارایی های ناملموس جدید سازمانی مثل دانش و شایستگی های منابع انسانی، نوآوری، روابط با مشتری، فرهنگ سازمانی، نظامهاو ساختار سازمانی را در بر می گیرد .از طرفی، دیگر یکی از قابلیت های مهم سازمانی که می تواند به سازمان ها در خلق و تسهیم دانش کمک بسیار نماید و برای آنها در مقایسه با سازمان های دیگر «مزیت سازمانی پایدار» ایجاد کند، سرمایه اجتماعی است(ناهاپیت و گوشال ، 2006، ص242).
سرمایه اجتماعی از مفاهیم نوینی است که امروزه در جامعه شناسی و اقتصاد و به تازگی در مدیریت و سازمان به صورت گسترده مورد استفاده قرار گرفته است و در همین راستا وولکاک معتقد است که سرمایه اجتماعی به عنوان یک زبان تئوریک مشترک می تواند به عالمان سیاسی،جامعه شناسان،انسان شناسان و اقتصاددانان امکان کار با یکدیگر را در وضعیتی مفید اعطا کند(وولکاک، 2007، به نقل از پرندی، 1390).
در رابطه بامفهوم سرمایه اجتماعی تعاریف بسیاری وجود دارد و همین کثرت تعاریف سبب نوعی آشفتگی و عدم انسجام در مفهوم سرمایه اجتماعی شده است ولی به طورخلاصه میتوان گفت که سرمایه اجتماعی به معنای هنجارها وشبکه های ارتباطی است که امکان مشارکت مردم در اقدامات جمعی به منظور کسب سود متقابل را فراهم می کند لذا سرمایه اجتماعی مفهومی ترکیبی است که میزان هنجارها وشبکه ها را در یک مقطع زمانی خاص تشریح می کند. سرمایه اجتماعی هر جامعه ناشی از وضعیت فرهنگی و اجتماعی آن جامعه است و یکی از شاخصهای مهم وضعیت فرهنگی و اجتماعی آن جامعه می باشد(تاجبخش و همکاران، 1391، 156).
یک سازمان یک گروه اجتماعی است که مشخصه آن سرعت و کارایی در ایجاد » به اعتقاد کگیوت و زندر و انتقال دانش می باشداین یک دیدگاه نسبتاّجدید و مهم درباره تئوری سازمان است که در حال حاضر از « و انتقال دانش می باشد سوی چندین صاحب نظر مانند نوناکا، اسپندر و زندر ارائه شده است (قلیچلی و مشبکی، 1390).
این نویسندگان معتقدند که سازمان ها دارای قابلیت های خاصی برای خلق و تسهیم دانش اند که برای آنهادر مقایسه با سازمان های دیگرمزیت مشخصی ایجاد می کند.همچنین ناهاپیت و گوشال نیز اظهار می دارند که سرمایه اجتماعی یکی از قابلیت ها و دارایی های مهم سازمانی است که می تواند در خلق و تسهیم دانش کمک بسیاری نماید (همان).
آرمسترانگ در مدل مفهومی خود، سرمایه اجتماعی را عنصری از سرمایه فکری در نظر می گیردو برخی دیگر آن را به عنوان یک عامل موثر در ایجاد سرمایه فکری مورد بحث قرار می دهند (همان). بنتیس در مدل سرمایه فکری خود اگرچه از عنوان سرمایه اجتماعی استفاده نمی کند با این وجود اذعان می کند که اعتماد و فرهنگ تسهیل کننده سرمایه فکری سازمان ها هستند(همان).
همچنین به اعتقاد ناهاپیت و گوشال اساساً سرمایه فکری یک مصنوع اجتماعی است و همچنین اینکه دانش و معنی همیشه در یک بافت اجتماعی موجود هستند.یعنی از طریق روابط جاری در گروه ها هم خلق شده و هم پایدار می ماند.در واقع آنها با پذیرش چارچوب مفهومی سرمایه فکری اسپندر روابط ابعاد سرمایه اجتماعی شامل ساختاری، رابطه ای و شناختی را صرفاً با بعد دانش اجتماعی آشکار و پنهان سرمایه فکری مورد بررسی قرار می دهند.
البته قدر مسلم قضاوت در مورد نقشی که سرمایه اجتماعی می تواند در ایجاد سرمایه فکری دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر داشته باشد نیازمند مطالعه نظری و تجربی بسیاری است که در این راستا هنوز مطالعات بسیار اندک می باشد لذا پژوهش در پی آن است تا مشخص کند که سرمایه اجتماعی چه نقشی در ایجاد سرمایه فکری دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر دارد و چگونه و به چه دلیلی این نقش را ایفا می کند. شایان ذکر است که در این پژوهش مدل سرمایه فکری مورد نظر مبتنی بر نظریه بنتیس است که با تعریف ارائه شده توسط اسپندر متفاوت است. در این رابطه تلاش شده است که تاثیر هر یک از مؤلفه های سرمایه اجتماعی بر سرمایه فکری را مورد بررسی قرار دهیم و در خاتمه کوشش می شود تا راهکار هایی جهت توسعه سرمایه اجتماعی در سرمایه فکری در دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر ارائه گردد.

1-3-اهمیت وضرورت تحقیق
تحلیل وضعیت سرمایه اجتماعی در هرجامعه ای امری ضروری و حائز اهمیت است زیرا سرمایه اجتماعی برای فهم این مطلب که چگونه عناصر اجتماعی میتوانند عملکرد افراد را در زمینه دستیابی به اهداف متفاوت تقویت کنند مفید است(لین و جونموسون، 2007، ص331 ). وهمچنین سرمایه اجتماعی نقش بسیار مهمتری از سرمایه فیزیکی و سرمایه انسانی در جوامع ایفا می نماید و در غیاب سرمایه اجتماعی سایر سرمایه ها اثربخشی خود را از دست می دهند و بدون سرمایه اجتماعی پیمودن راه توسعه و تکامل فرهنگی و اقتصادی دشوار است (کاوسی و رحمانی، 1389، ص12).
از سوی دیگر گروهی از اندیشمندان معتقدند که ریشه بسیاری از نابسامانیها و نابهنجاریها در کمبود یا نبود سرمایه اجتماعی نهفته است (اجتهادی، 1389 ). همچنین گروهی دیگر از اندیشمندان برآن هستند که سرمایه اجتماعی از یک سو سبب بهبود زندگی افراد و از سوی دیگر سبب افزایش انباشت سرمایه انسانی،توسعه مالی، افزایش نوآوری و کارایی عملکرد دولت میگردد(رحمانی و همکاران، 1389، ص12). بنابراین سرمایه اجتماعی نقش مهمی هم در بهبود زندگی افراد وهم در رشد و توسعه جوامع ایفا میکند(علاقه بند، 1389، ص72).
تعیین وضعیت سرمایه اجتماعی این نهاد حائز اهمیت است. بعلاوه تعیین سرمایه اجتماعی کارکنان و بررسی کارکردهای این نوع از سرمایه برای آنها امری ضروری است. اهمیت مسئله در آن است که روشن مینماید نهادی که یکی از نهادهای ایجاد، افزایش و انتقال سرمایه اجتماعی است وضعیت سرمایه اجتماعی اش چگونه است؟ و تا چه اندازه به اهمیت سرمایه اجتماعی پی برده است؟و تا چه اندازه از سرمایه اجتماعی استفاده نموده است؟ودرچه زمینه های استفاده نموده است؟ از سوی دیگر سبب می شود که عموم مردم پی ببرند که سرمایه اجتماعی به اندازه سایر سرمایه ها از جمله سرمایه اقتصادی اثربخش است و دارای کارایی میباشد ومیتواند در زمینه های مختلفی همچون زمینه های اقتصادی و مشکلات اداری ثمربخش و مشکل گشا باشد و لازم است که عموم مردم بویژه کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر در این زمینه بیشتر سرمایه گذاری نمایند. سرمایه اجتماعی و سرمایه فکری زمینه ساز توسعه و عملکرد اقتصادی و همچنین جامعه مدنی می باشد. سرمایه اجتماعی تمایل افراد را برای همکاری با گروه ها افزایش می دهدو از این طریق شبکه ای با نشاط از تجمع های داوطلبانه در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی ایجاد می کند که از آن طریق کارکنان امور خود را به بهترین شکل ممکن اداره می کنند. سرمایه اجتماعی رضایت را جانشین اجبار می کند و خودکنترلی را در راس امور قرار می دهد و همچنین ابعاد مختلف سرمایه فکری اعم از انسانی، رابطه ای و ساختاری را در جهت نیل به اهداف سازمان هدایت می کند و این یکی از اهداف مهمی است هر سازمانی درصدد دستیابی به آن می باشد. در ایران نیزمسئولان کشور در رده های گوناگون به این پرداخته اند. برکسی پوشیده نیست که عدم توجه به سرمایه اجتماعی و یا ضعف سرمایه اجتماعی در هر سازمانی موهبت بهره گیری از قدرت گروه های موجود در سازمان را از آن سازمان می گیرد و جوی عاری از اعتماد و همکاری سراسر سازمان را در بر می گیرد. از آنجا که سرمایه فکری نیز ارتباط تنگاتنگی با سرمایه اجتماعی دارد قدر مسلم از این رویداد متاثر می شود. ضعف خلاقیت و نوآوری کارکنان، عدم انعطاف کارکنان در مواجه با تغییرات محیطی و ضعف در برقراری ارتباط و لینک کردن با کانال های اطلاعاتی از این قبیل پیامد های منفی می باشد. از آنجا که در این پژوهش هدف بررسی نقش سرمایه اجتماعی در ایجاد سرمایه فکری در دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر می باشد باید اشاره نمود که ضعف سرمایه فکری و یا به عبارت دیگر قرار گرفتن سرمایه فکری در وضعیت نامناسب پیامد های بسیار ناگوارتری به دنبال خواهد داشت. دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر برای توسعه و بهبود عملکرد خود به شدت نیازمند سرمایه انسانی است. همچنین ضعف سرمایه رابطه ای که یکی دیگر از مولفه های سرمایه فکری می باشد این سازمان را از دستاوردهای دیگر سازمان ها و همچنین از اطلاعات به روز و کارامد محروم می نماید و روند توسعه سازمان به کندی صورت گرفته که منجر به عقب ماندگی استان در بعد آموزش می شود. ضعف در دیگر مولفه سرمایه فکری یعنی سرمایه ساختاری نیز سازمان را به یک سازمان بسته تبدیل می نماید، سازمانی که در عکس العمل به تغییرات محیطی و پیشرفت های علمی و تکنولوژیکی با اشکالات اساسی روبرو می شود. اساسا" در بحث از تحقیقات علمی به سه کارکرد اشاره می شود. تحقیقات علمی دارای کارکرد شناختی است یعنی دانش موجود را در زمینه ای خاص ارتقا می بخشد و شناخت جامعه را از آن موضوع خاص بالا می برد. بدهی است که مطالعه نقش سر مایه اجتماعی در ایجاد سرمایه فکری می تواند چنین کارکردی داشته باشد.
کارکرد دوم، کارکرد فلسفی است. بر پایه این کارکرد پژوهش گر یک نگرش جدید را مطرح می کند. این کارکرد در ایران اهمیت ویژه ای دارد چرا که مسولان ایرانی معتقدند راه توسعه اقتصادی، سیاسی وفرهنگی سرمایه گذاری اقتصادی است در حالی که مطالعات حکایت از آن دارد که سرمایه اجتماعی و فکری سهم بسزایی در این مورد دارند.
بالاخره سومین کارکرد پژوهش علمی،کارکرد کاربردی است که از مقوله ی حل مسائل تلقی می شود. پژوهش حاضر نیز می تواند به برنامه ریزان فرهنگی و سیاسی و همچنین مدیران دانشگاه آزاد اسلامی واحدقائمشهردر انتخاب سیاست های مناسب کمک شایانی نماید. امید است تا بر پایه این پژوهش راه حل های مناسبی ارایه گردد و به اجرا دراید. لذا می توان گفت بر پایه هر سه کارکرد پژوهش علمی تحقیق حاضر ضروری و با اهمیت بوده و مهمتر آنکه اولویت دارد.

پرداخت با کلیه کارتهای عضو شتاب امکان پذیر است.